Browse transcripts » National Archives / Archives South Holland

archive access 2.10.02, inventory number 600, page 20

helling van den Slamat, maar ook van de tertiaire formatie
die door dien oulkaan en bovengenoemde oostelijke bergheten is
opgelieven, mraakt den groid bij uitnemendheid geschikt voor
den rijstbouw. Indien geene ongeluckken de hoof des planters
verijfdelen, is dere residentie dikwerf de rijstvoorraadschuur van
omliggende streken. Maar= door eene bijzonderheis, hetzij in de
wijse van aanbouw, het zij in de soort van rijst, blijft de Bars„
vermasche rijst niet lanig goed en is daardoor ongeselickt onsma„„
elders te worden vervoerd. Indigo, koffijen kaneel zijn de
hoofdvoortbrengselen der residentie. den kleinen suikeraanpla
vindt men te Nali bagor, 6 palen van de hoofdplaats. Over
het grootste gedeelte der residentie is de javaansche taal de land„
taal, in het westen, in de districten die onrder den algemeenen
naam van Vjaija loehoer worden beguepery hoortmen
meer sindaasen.
Terwijl andere werkraamheders mij nog te Bataviu hiel„
den, vertrok Pr. van Limburg Brouwer den 18e. maart el van
daar met den korporaal Konig overzee naar djilatjap, met
het doel, om in de residentie vooruit een plan op te maken
voor de werkraamhedens. Wbij voerde met zich de instrumenten
welke bestonden in:
1. Het universaal instrment van Pistor en Martius
2: diet kleine
idem
van dezelfde.
3: Twee tijdmeters
4e. Twe astrowoiische kijkers, beide uit de fabrick van
Frauchofer en van welke een mij zelve toebehoort.
5e. Twee reis=baromelers
6: Eenige thermoneters
7: vier helistropen, en
5. eenige reparatie instuimenten, lampersenz.
Het doel van zijne vroeger vertrek werd verijdeld door de
langdurigheid van zijne reis, welke door stilte en tegenwind
tot den 18 mei gerekt werd, toen hij te Gjilatjap ontscheepte.
Ik bereihte die plaats, over laad door de Greanges en lang„
de
de Piitandooij mijns weg nemende, dens 27e. april en begaf mij
spoedig nader de hoofdplaats der residentie, waar de Resident,
de heer C. van der Noore, mij de belofte gaf der krachtdadigste
ondersteuning, waaraan het bijde werkraamhedens ook laten
nimmer heeft ontbroken. Wen Resident, die kort na mijne
aankornst de afdeelingen Poerbolinge en Poerwokerts berocht,
mogt ik vergezellen, ens op derenstogt werdens mijne diens tbelan„
gen den verschullenden hoofden aanbevolen ens veramelde ik
uit de mondelinge aanwijningen der regenten en andere hoff„
den de gegevens voor een voorloopig plan tot het ramenstelle„
van een geschickt driehoekonet. De oirgunstige wersgesteldlieis
verhinderde, de voor= of nadielen van het terreuszelve te onder„
zoeken, het welk mij laten noodraakt, eenige kleine wijzigingen
in de keure der punten te maken.
den 3e. mei hof ik H: van Limburg Brouwer op Barijve„
mas aan, en den volgenden dag berochten wij te zamen de af„
deeling Bandjar Negaia.
snr dere afdieling, zoomede ins de geheele residentie Bar
joemas wordt door partikulieren veel werk gemaakt van het
aankweeken van vauille en daarbij de kunsturatige bevruch„
ting ten uitvoer gebragt. Op eenenberg, den Moidangan,
welke wij met den Adsistent Residenit, den heer Bosch, berochten
tot het uitkieren der geschiktste punten in dit gedeelte van de
residentie, zou een orchidee gweijens, welke aan de vauila
plani solia gelijk is, welker vrucht echter haren aangenamen
geur mist. Pijdens ons verblijf op dien top tot het doen onzer
metingen bragt ons een inlander eenige ranken van die plan„
welke werkelijk met de vanille overeenkwam, maar daaraan
bevonden zich noch bloem noch vrucht.
spoedig hadders we, voorgeliekt door den heer Bosch, ons
plan gemaakt, en konig droeg ik op, in dere afdeeling signa„
len te bouwen, als: op den Widangan, gelegen in 't ruiden
op de greuren van Bagelen; op den bedy Radja in het midde„
der afdeeling en op de bergens dangit, Rogo. Nijembangans en
Boedak