Browse transcripts » National Archives / Archives South Holland

archive access 2.10.02, inventory number 648, page 80

12
vermoed werd. En dit geldt niet alleen de 200genaamde ruwe natuur
stot, waarvan het ontstaan en de vormins werd nagegaan, maar ook en
bovenal het maaksel en de wijze van ontwikkelins van dieren en planten.
tr behoort eene meer dan gewone inspannins en volhardins toe, om
onverdroten voort te gaan met een onderzoek als het nu bedoelde, dat,
eerst op den langen wes en na talloore maten verhaalde posingen, tot
de eene of andere ontdekkins leidt. Er komt bij, dat hier een uitge
breid veld voor velerlei en groote dwalingen is, terwijl de laatste tijden
vooral hebben geteerd, hoe voorzictis men behoort te zijn in zijne uit
spraken (3. Maar, niettegenstaande al die verwaren, heett de aanwen
dins van den mitroscoop groote resultaten gegeven en het is niet
waarschijnlijk, dat men, in onren teeltijd, na hetgeen reeds door dit
hulpmiddel voor onderzoek is aan het licht gebragt, veel nieuwe of gewig-
tige raken, ten aanzien van het maaksel der gewassen zal ontdekken, tenrij
er aan dit onschatbaar werktnis aanzienlijke verbeteringen mogten worden
aangebragt.
Over zijne praktische toepassins nou ik in 't vreede kunnen gewagen.
Maar ik 2al stechts een teit aanvoeren, om aan te toonen, dat, ook in
die ristins, de kruidkunde met rest eene praktische wetenschap verdient
genoemd te worden.
tr is eene groep van planten, welke rich in menis oprigt van ande
ren, door naar maaksel en door het ronderlinge van hare bloemen, onder
scheidt. Ik bedoel de Orchideen. Al wat het plantenrijk in alle zijne
overige groepen veelvormigs en veelkleurigs aanbiedt, vindt men in deze
bewassen als het ware vereenigd.
Het ronderlinge maaksel der bloemen brenst te wees, dat de meeste
derer planten geene vruchten of raden voortbrengen, tenzij dit door in
eekten worde bevorderd. tr waren kruidkundigen van naam, en daar
onder was retts de groote Linnaens, die den twijsel hebben geopperd,
of in dere groep wel die eigenaardige werkins van de vruchtoormende
organen in de bloemen plaats heett, waardoor de vruchtrettins in andere
bloemen wordt te wees gebragt. ten aantal geteerden, wier namen ik
hier niet zal behoeven op te tellen, schaarde rich aan de rijde van dien
beroemden voorganger. Aerst in 1831 kwam de raak, door de na-
sporingen van Robert Brown, den grootsten kruidkundige van alle
tijden, tot Maarheid. Hij teerde, door middel van den mikroscoop, de
structmur van de verschillende organen der bloemen, waardoor, ook in de
re plantengroep, de vruchtrettins wordt te wees gebragt, duidelijk en in
alle hare bijnonderheden kennen. De hier 200 reer atwijkende namenstel
lins van de helmknoppen en van de stempelvlakte werd mikroscopiseh

IS
nagegaan: de verstins der stuitmeelklompjes, het ontstaan der stuitmeet
buiren, de wes dien rij volgen en hare aanrakins met den eimond werd
aangetoond en het bewijs geleverd, dat, hoe vreemd ook, in meer
dere opristen, de structuur van de bloemen der Orchidein zijn moge,
de natuur vier echter derelfde wetten volgt, als bij de vruchtrettins in
andere gewassen. Maar tevens werd er aangeweren, dat de bijnondere
sesteldheid der vruchtmakende deelen, niettegenstaande er geen enkel or
haan ontbreekt, toch niet relden voor de vruchtrettins een eigenaardis
beletsel oplevert. En daarin is gedeettelijk de reden te roeken, waarom 200
relden Orchideenbloemen, retts in de vrije natuur, maar nos veel minder
in onre planten-kassen, vruchten of raden geven. Insekten, die op de
bloemen aren en het was, inzonderheid uit de helmknoppen verzamelen,
twetsen die deelen en dragen onwillekeuris het meelstot naar den stempel,
op en in welken dit, onder den vorm van vuiren, ingedrongen en ver
anderd, aldaatt in de notte, waarin het raad moet gevorma worden.
kerst dan begint de eigenlijke vrucht rich te vormen, wier ontwikke
lins met den groei der raadjes, in de meeste gevallen, gelijken tred houdt.
De ontdekkingen 16 van Robert Brown, voorgedragen bij de Bri
tish Association for advancement of science, in het jaar 1831 te New
Castle gehouden, worden onder de gewistigste gerekend, welke op het
sevied der planten puysiologie, tot dus verre, gedaan zijn en dere alleen
zouden voldoende geweest zijn om den naam van dien voortreffelijken na
taurkenner, al had hij ook niets anders verrigt, tot den nakomelins over
te brengen.
Wie nad kunnen gissen, dat die mikroscopische onderzoekingen, welke,
wel is waar, tot een reer gewistis, maar niet te min reer abstract on
derwerp in de kruidkundige wetenschap behooren, eenmaal tot eene
praktische toepassins zouden aanteidins gevens
De tamilie der Orchideen, atwijkende in vete oprigten van de overige
bewassen, doet dit ook, wat aangaat hare nuttigheid. Want, terwijl 2ij
1151 5000 soorten telt en door dien rijkdom verre de overige groepen
overtrett, zijn er slechts tweedertei producten van in gebruit, te weten:
de saleb, een geneesmiddel dat van soorten van het geslacht Orchis af
stamt en ook retts in onze streken groeit, en de vanietje, de vrucht van
die plant, welke Linnaeus als Epidendron Vanilla beschreet, maar waartoe
meerdere soorten van het door de nieuwere daarvan afgescheiden geslacht
Vanilla zijn te brengen.
Het 20u slechts een verlies voor de weelde zijn, indien wij het laatst
genoemde product niet veraten, en ik wil slechts daarom over deze raat
spreken, om te doen inzien, hoe, ook aan het gevied der kruidkunde,