Browse transcripts » National Archives / Archives South Holland

archive access 2.10.02, inventory number 648, page 76

zijn, en van het plekje gronds, waaraan niet alleen een natuurlijk in
stinct, maar ook de herinnerins aan talloore regeningen, die wij daar
onverdiend mogten ondervinden, ons verbonden houdt.
van daar dan ook, dat noch het betamelijke en pligtmatige van onze
drijlveeren, noch het gewigt van onre roepins, noch de overtuigins die
wij hebben, dat overal ter wereld eene goede Voorzienigheid over onre
dagen waakt, en onre dierbaren in Hare noede neeft, in staat is de
gewaarwordins te tenigen, welke wij bij eene aanstaande scheidins on
dervinden en waarbij, meer dan ooit, de onbestendigheid van ons bestaan
en de wisselvalligheid der aardsche dingen voor onren geest zijn. Daar
om wordt vrienden en verwanten een hartelijk vaarwel toegeroepen, met
de bede, dat Cod hen regene en zijne goedheid den das des wederriens
eenmaal, onder gelukkige voorteekenen, voor ons moge doen aanbreken.
Ik kan niet ontkennen, dat rulte gevoetens nu en dan bij mij op
wellen, nu ik gereed sta den vaderlandschen grond en al wat mij hier
tiet is, voor eenigen tijd te verlaten. En 2al ik wel behoeven te reggen,
dat, bij die scheidins, de Stad Leiden, hare inwoners, en bovenal hare
Hoogeschoot voornamelijk in aanmerkins komen, buiten welke ik mij
de geschiedenis van mijn teven naauwelijks kan denken: waar ik van
uitsterende geteerden het onderrigt mogt ontvangen, en waardoor ik
later, op mijne wijze, in de maatschappij kon werkraam zijn: waaraan
ik mij, twaalf jaren geleden, op deren retfden das, plextis heb verbon-
den: voor vier belangen ik sedert, naar mijn vermogen, heb gearbeid:
wier aanrienlijke Verzorgers en Hoosteeraren mij welwillend en toegevend
hebben ondersteund en vier kweekelingen mij hun vertrouwen en hunne
vriendschap hebben geschonken.
Door onren geeerviedisden Konins tijdelijk tot werknaamheden in de
overreesche berittingen geroepen en derhalve mijnen tegenwoordigen werk
krins voor dien tijd moetende verlaten, 2ou ik oordeeten aan U. Mijne
Vrienden, aan onze Hoogeschoot, aan de nieuwe taak die mij is op
gedragen, en aan mij relven te kort te doen, indien ik niet, alvorens
mijne Akademische bemoeijingen te staken en mij naar mijne nieuwe
bestemmins te begeven, een welgemeend en hartelijk woord tot V. Mijne
voormalige Poehoorders, rigtte en U nogmaats tot de beoetenins onzer
nuttige en schoone wetenschap en de behartigins van de belangen van
het Vaderland aanspoorde. Ik wenschte daarom van dere relfde plaats,
sedurende eenige oogenblikken, tot U te spreken, 200 als vertrouwde
vrienden gewoon zijn te doen aan den avond van den das, die de atreire
vooratgaat, over munne uitristen, hunne plannen en de wenschen, die 2ij
voeden bij hetgeen zij staan te ondernemen. Dit is V. ik ben er ver„


rekerd van, niet ongevallis. Witt mij dan welwillend aanhooren, gelijk
bij dit steeds hebt gedaan, en staat mij toe, dat ik, voor deze maat,
meer over mijne belangen spreke, om O daarna stechts kort over de Uwe
te onderhouden.
Maar, bij zutt het toestemmen, dere gelegenheid en de plaats waar wij
ons bevinden, gedoogt niet dat wij dit doen, ten rij op eene wijze, welke
met den aard en den geest van onre gewone bemoeijingen overeenkomt.
Ontleenen wij dus het onderwerp voor dit onderhoud, aan de wetenschap,
die wij gemeenschappelijk hebben beretend. bij herinnert het V. dit
retlde uur, waarop wij na hier zijn namengekomen, werd doorgaans door
ons gewijd aan die beschouwingen van het plantenrijk, waarbij de 5e
schiedenis van de Ausgenaamde natuurlijke tamilien, dat is, de weten
schap op naar hoogste toppunt van ontwikkelins, in vervand met de
praktische aanwendins, welke wij van het plantenrijk maken, werd
voorgedragen. Indien ooit te voren, nu voorzeker verielt mij de over
taigins, dat de kruidkunde voor geene andere wetenschap, noch in hare
hooge en strenge wetenschappelijke waarde, noch in hare nuttige toe
passins op de belangen van den Staat, behoeft te wijken. Ik wensch
dit onderwerp thans nogmaats met U te bespreken, hoewel men 2ou
kunnen beweren, dat het bijna overbodis moet zijn te achten zulks no5
maats te betoogen. Want, daar de voorwerpen van den landbouw en
zijne producten, die in de occonomie, in de tratieken of in de genees
kunst worden gebruikt, en die welke veelal als 200genaamde stapet
artikels op de markten worden aangevoerd, planten of van planten
oorspronkelijk zijn, moet de kennis der kruidkunde wel eene 1005
noodige en reer nuttige kennis weren. tilk teek in de wetenschap,
ieder, die stechts in geringe mate met de behoetten der maatschappij bekend
is, moet dit kunnen innien: iedereen eindelijk, die overweest, dat wij
reloen en de meeste dieren, die wij tot voedsel gebruiken, door planten
seheel of ten deete het leven onderhouden, moet wel, bij het geringste
nadenken, inzien, van hoeveel gewigt het moest zijn om er van naderbij
mede bekend te weren.
van de rijde van hare nuttigheid stond dan ook de wetenschap der
kruidkunde door alle eeuwen heen 1005 aangeschreven. Van daar dan
ook dat aan alles, wat het groeijend rijk voortbrengt, steeds de grootste
aandacht werd geschonken: dat er naauwelijks een gewas is, wat onder
het meer onmiddellijk vereik der kruidkundigen viet, hetwelk niet in alle
zijne bijzonderheden werd nagegaan: waarvan men den groei, de ontwitt
kelins, de innerlijke namenstellins niet getracht neeft te teeren kennen
en van hetwelk men het nut, dat daarvan nou zijn te trekken, niet