Transcripties » Recent gemaakte samenvattingen van historische documenten

De volgende zaken moesten geschat worden in de nalatenschap van Hermann van Boles:

• Publieke effecten volgens de prijscourant voor successierecht van 5 maart 1838
• De heerlijkheid Baarland en bijbehorende zaken, getaxeerd door:
  • Engel Westveer
  • Huibrecht Janse van 't Westeinde
  • Stoffel Mol
• Overige onroerende goederen, getaxeerd door:
  • Dirk van Noord uit Nieuw Mathenes
  • Cornelis van der Burg uit Oud Mathenes
  • Daniel Hogenboezem uit Nieuwland

De taxaties werden goedgekeurd door de rechter van Schiedam op 26 juni 1837 en de rechter van Heinkenszand op 11 juli 1837. Het taxatierapport werd op 18 september 1837 opgesteld en geregistreerd in Goes op 21 december 1837.

Bij de notaris Hendrik Hillem Marle in het district Deventer vond een veiling plaats. De kopers en hun aankopen waren:

• Janues Jansen uit de Hoeven kocht voor 3,80 gulden
• Jan Demmess, bakker, kocht voor 1,80 gulden
• Antonij Veldhuis, daghuurder uit Terwolde, kocht voor 4,30 gulden
• Jan Evers, karman uit Terwolde, kocht voor 5,20 gulden
• Gerrit Egberts de Muy, daghuurder uit Twelle, kocht voor 4,80 gulden
• Carel Johan Heoma Blome kocht voor 4,80 gulden
• Carel Muller uit Twelle kocht voor 4,80 gulden
• Gerrit Dijkcoman, daghuurder uit Terwolde
• Peter Revenberg
• Jan Willem de Weerd

Als borgen worden genoemd Aalt Wolters uit Schryvlo en Roelof Kroekf.

In 1766 vertrokken verschillende schepen met bemanningen en passagiers:

• Een schip met 12 bemanningsleden naar Banca Clabat voor tin
• Een schip met 9 bemanningsleden en 3 vrouwelijke passagiers naar Banca Belo voor tin
• Een schip met 10 bemanningsleden naar Banca Clabat voor tin
• Intje Aron (Maleier) met een sloep en 8 bemanningsleden plus 2 vrouwelijke passagiers naar Banca Belo
• Jurragan Jamaliea met een schip en 23 bemanningsleden naar Soerabaja, vervoerend 50 pakken Siak-gambir, 10 pakken benzoë en andere goederen
• Een dienaar van Sultan Rathoe met een sloep, 18 bemanningsleden en 2 vrouwelijke passagiers naar Semarang, vervoerend 60 pakken Siak-gambir, 100 pakken benzoë, 15 pakken was, 5 pakken Biliton-ijzer, 5 pakken koper en andere goederen, plus 3 Chinese passagiers
• Leebe (Maleier) en Toeaboe (Buginees) met een schip en 20 bemanningsleden, vervoerend 2 pakken tripang, rotanmatten, Buginese kleding en andere goederen, plus 1 vrouwelijke passagier
• Intje Maliem met een schip en 10 bemanningsleden plus 1 vrouwelijke passagier naar Banca Munto
• Intje Sien (Chinees) met een schip en 15 Chinese bemanningsleden naar Banca Belo voor tin
• Jurragan Barnadie uit Soerabaja met een schip en 12 bemanningsleden, vervoerend handelswaar waaronder Palembang-gambir, pinangnoten en wapens
• Jurragan Bondjoe uit Sumanap met een sloep en 18 bemanningsleden plus 2 Javaanse passagiers naar Gresik, vervoerend diverse handelswaar en wapens

Op een niet genoemde datum verscheen voor notaris Jan Schouten in Haarlem mejuffrouw Maria Stappers, een ongetrouwde volwassen vrouw. Ze woonde in Haarlem aan de Kleine Houtweg, in het huis met nummer 69 van Jan Moonen Henriste.

Ze gaf een speciale volmacht aan advocaat Moyen uit Maastricht. Hij kreeg de opdracht om namens haar op te treden tegen François Servaes uit Maastricht. Het ging om het innen van:

• 100 patacons of 400 Luikse guldens (gelijk aan 250 Hollandse guldens)
• Dit bedrag was in Nederlandse departementen omgerekend tot 125 frank
• Plus rente vanaf 12 september 1810 tegen 3,5% per jaar

De advocaat kreeg toestemming om:

• Kwitanties te geven
• Bij faillissement het geld plus rente op te eisen van de curator
• Naar de rechter te gaan
• In beroep te gaan
• Beslag te leggen
• Scheidsrechters aan te wijzen
• Documenten op te vragen
• Uitstel van betaling toe te staan of te weigeren
• Vergaderingen van schuldeisers bij te wonen
• Inventarissen te laten maken

• Hij trekt eerder gemaakte testamenten in.
• Zijn vrouw Clara Elisabeth Hondertmark kan kiezen tussen:
  • 25% eigendom plus 25% vruchtgebruik van de erfenis
  • 50% vruchtgebruik van de erfenis
• De kinderen die hij met Clara Elisabeth Hondertmark krijgt, erven het wettelijke deel.
• Als er geen kinderen zijn, erft zijn vrouw alles waar de wet hem toestaat over te beschikken.
• Als hij voor zijn vrouw overlijdt zonder kinderen, en zijn ouders Claas van Doorn en Jannetje Copier nog leven, erven zij of de langstlevende van hen.

Op 19 juni 1919 verschenen voor plaatsvervangend notaris Henri Albert Buisman in Santpoort, gemeente Velsen:

• Leonardus Henricus Wilhelmus Coret, een ongehuwde boekdrukker uit Castricum
• Anna Helena van der Meer uit Velsen, die optrad namens:
  • Carel Daniel Salomonson en Anthonij Johan Philip Adrianus de Vries, beiden directeuren van de "Intercommunale Hypotheekbank" te Amsterdam

Coret verklaarde 7000 gulden te hebben geleend van de Intercommunale Hypotheekbank te Amsterdam.

De Raad-Pensionaris van de Spiegel heeft tijdens een vergadering van de koloniale bestuurders op 3 januari 1792 een geheime notitie overhandigd namens Zijne Hoogheid. Deze notitie ging over het rapport van de commissarissen betreffende de koloniën Essequebo en Demerary. Zijne Hoogheid vond het niet verstandig om deze geheime notitie samen met het rapport aan de Staten-Generaal te sturen vanwege de vertrouwelijke inhoud. Na overleg werd besloten dat de geheime notitie bewaard zou worden.

Bij deze vergadering waren aanwezig:

• van Welderen Calkoer
• van de Spiegel
• van Lynden van Blitterswyk
• van Suyll van Zuylem van Grovectins
• Rouse
• Wickers
• Griffier Page

Voor notaris Andries Joseph van der March in Grave verscheen George Geistman, rentenier uit Grave. Hij handelde voor zichzelf en als gemachtigde voor zijn broer en zussen:

• Nicolaas Gerhard Jan Geistman, zilversmid in Grave
• Charlotta Agneta Geistman uit Cuyk
• Elisabeth Helena Gerharda Geistman uit Appeltern

De volmacht was getekend in Cuyk op 21 april 1825 en geregistreerd in Grave op 26 april 1825. De broer en zussen waren erfgenamen van hun overleden ouders Hendrik Geistman en Johanna Schram.

Ze verkochten een huis met erf in de Scherenstraat wijk A nummer 66 in Grave aan Petrus van den Heuvel, kantfabrikant, en zijn vrouw Cornelia Francisca Bertram. De nieuwe eigenaren konden het huis vanaf 1 mei betrekken.

Op 20 november 1727 is er in Siam goud aangevoerd van 25 ticals per stuk. De bestuurders Tjeduck en Tongsen hebben dit goud direct getaxeerd op 10 peso's per tical en aan de koning gegeven. Dit goud werd gebruikt om te mengen met het lokale Siamese goud van lagere kwaliteit. Het doel was om goud te maken met een zuiverheid van 21 karaat of pagodengoud.

Als men het lage Siamese goud alleen door verhitting zou zuiveren tot 21 karaat, zou dit minstens 10% verlies opleveren. De Siamese goudhandelaren mengden het hooglandse goud met medicijnen en koper tijdens het smelten. Dit gaf het goud tijdelijk een hogere kwaliteit, maar na één of twee keer smelten bleef er slechts laag goud over ter waarde van 6 peso's per tical.

De goudinkoop in Siam bedroeg gewoonlijk 25 catties laag Siamees goud. Daarnaast werd er 15 tot 20 catties hoogwaardig goud aangevoerd uit:

• China
• Cochin-China
• Tonkin
• andere goudrijke landen

Op 13 maart 1665 heeft Jan Arienssz vander Burch, inwoner van Schiedam, voor notaris Dirck vander Mast een machtiging gegeven aan notaris Joris de Roij uit Dordrecht. Deze machtiging betreft het innen van een erfenis en rente die voortkomen uit een testament van 28 november 1664. Het testament was opgesteld door Grietgen Pietersz, weduwe van Matheus Ariensz Klandt. Ze is overleden in januari 1665.

De erfenis bestaat onder andere uit:

• Rente op een kapitaal van 800 gulden dat uitgeleend was aan Willem Corn en Reijer Arijenssz in Gijsen bij Gorcum
• Andere niet gespecificeerde goederen

Joris de Roij krijgt de bevoegdheid om:

• De erfenis en rente te innen
• Kwitanties af te geven
• Indien nodig juridische stappen te ondernemen
• Een procureur aan te stellen indien nodig

De akte is ondertekend in Schiedam in aanwezigheid van getuigen, waaronder Frens Jans.

Wrijn Laven vertrok in 1750 als sergeant op het schip Osdorp vanuit Enkhuizen naar Nederlands-Indië. Hij overleed op 25 september 1761 in Lampono Siam, nadat hij een testament had opgesteld.

Zijn zoon Coenraad Laven vertrok in 1768 als matroos op het schip de Snoek vanuit Zeeland naar Nederlands-Indië. Hij overleed op 5 maart 1773 op Timor, ook na het opstellen van een testament.

Axie Laven uit Rotterdam verzocht informatie over deze erfenissen. Volgens hem was zijn oudoom Wrijn Laven koopman en resident geweest in Lampoug, Poulang Bouang voor de Oost-Indische Compagnie. Wrijn had op 13 mei 1756 zijn zoon Coenraad als enige erfgenaam benoemd. Coenraad werkte in 1769 als schrijver in Palembang en overleed ongehuwd.

In 1836 had Pieter Leendert Laven uit Middelburg al een kopie van Wrijn's testament ontvangen, maar Coenraad's testament was niet gevonden. De familie vroeg om verder onderzoek in Nederlands-Indië.

De minister van Koloniën schrijft op 18 juni 1816 vanuit 's-Gravenhage een brief over een verzoek van Arce Laven uit Rotterdam. Deze persoon had het ministerie gevraagd om onderzoek te doen naar de nalatenschap van Rijn of Quirijn Laven. De minister verwijst naar eerdere documenten van:

• 22 december 1836
• 9 augustus 1845
• 2 juni 1816 (rapport van de magazijnmeester)

Op 19 oktober 1519 verzochten Cornelis van Dam en Everdina Josepha Leydel, een getrouwd stel uit Samarang, om wettige erkenning van een kind genaamd Cornelia. Dit kind was geboren voordat Cornelis van Dam trouwde en had als moeder de vrije inlandse vrouw Suiia. Al eerder, in mei 1515, had Cornelis van Dam hetzelfde verzoek ingediend. Hierop was nog geen beslissing genomen omdat er problemen waren met een notariële akte die niet paste bij de gemeenschap van goederen waarin het echtpaar was getrouwd. Deze akte werd op 22 september officieel ingetrokken. Door deze intrekking hoopte het echtpaar dat er geen bezwaren meer zouden zijn tegen hun verzoek. De Hoge Raad van Justitie had op 17 juni 1515 het eerdere verzoek afgewezen. Nu de bezwaren waren weggenomen, werd op 14 oktober het verzoek goedgekeurd. Het kind Cornelia werd officieel erkend als wettig kind.

Dit zijn 6 geboorteaktes uit Amsterdam van 7 maart 1888. De volgende kinderen werden geboren:

• Rudolf Cornelis Boeijen, zoon van Theodorus Johannes Rudolf Boeijen (politieagent) en Maria Cornelia van Doornewaard, geboren 5 maart 1888 om 12:30 uur aan het Lange Schuttingpad 3
• Gerard Cramer, zoon van Gerard Cramer (behanger) en Maria Anthonia Hamel, geboren 5 maart 1888 om 12:00 uur aan de Vondelkade 95
• Cornelia Hoogland, dochter van Abraham Hoogland (factor) en Cornelia Krebber, geboren 4 maart 1888 om 3:00 uur aan de Barentszstraat 27
• Anthoni Warner, zoon van Gerhardus Warner (werkman) en Jannetje Kok, geboren 7 maart 1888 om 4:00 uur aan de Brouwersgracht 308
• Petrus Josephus Hendricus Korteman, zoon van Isaac Johannes Korteman (werkman) en Aletta Maria Rupers, geboren 5 maart 1888 om 15:00 uur aan de Govert Flinckstraat 294
• Christina Rühlmann, dochter van Gerhard Rühlmann (stukadoor) en Maria Francina Klaassen, geboren 4 maart 1888 om 20:00 uur aan de Prinsengracht 177

Dit zijn overlijdensaktes van Amsterdam uit 3 augustus 1933. De volgende personen zijn overleden:

• Hendrika Hartwick, 68 jaar, geboren in Utrecht, echtgenote van Jan Gerrit Pieters. Ze was dochter van Johannes Pieter Hartwick en Hendrika Beumke.
• Jenze Jongsma, 72 jaar, geboren in Dokkum, zoon van Pieter Jongsma en Henke Kingma.
• Romke van der Meer, 60 jaar, venter, geboren in Henalda, echtgenoot van Hiltje van der Wal. Hij was zoon van Bartholomeus Inkes van der Meer en Sytske Romkes Mouthaan.
• Aaltje Mussche, 30 jaar, geboren in Amsterdam, echtgenote van Theodorus Cornelis Henricus Schrijver. Ze was dochter van Paulus Mussche (werkman) en Maria Slagter.
• Catharina Arselina Joen, 70 jaar, geboren in Amsterdam, echtgenote van Jacob Otsen. Ze was dochter van Antonie Joen en Cornelia Johanna Leevendaal.
• Johanna Jacoba van Reekum, 62 jaar, wonend in Wormerveer, geboren in Lienden, echtgenote van Jan Theodorus Ligtelyn. Ze was dochter van Johannes Lambertus van Reekum en Luthera Petronella Rinkenberg-Hoffman.

Op 7 oktober 1899 werden in Amsterdam 6 kinderen geboren:

• Een zoon van slager Johannes Gerardus Bekkering (22) en Agatha Maria Dalkens aan de Runstraat 7,3. Het kind kreeg de namen Sebastiaan Johannes.
• Een zoon van schilder Jacobus Revers (33) en Agatha Hos aan de Willemystraat. Het kind kreeg de naam Bert.
• Een dochter van diamantwerker Salomon Jacques Ephraim (33) en Betje Wijnschent aan de Nieuwe Hoogstraat. Het kind kreeg de namen Sara Sophia. Deze akte werd op 5 februari 1908 gecorrigeerd voor de voornaam van de vader.
• Een zoon van stoffeerder Lambertus Hovijberg (32) en Louisa Smalia Panhuyzen aan de Potgieterstraat 57. Het kind kreeg de namen Hendricus Martinus.
• Een zoon van zadelmaker Johannes Brugge (24) en Antonia Wilhelmina Katter aan de Runstraat. Het kind kreeg de naam Petrus.
• Een zoon van werkman Romke van der Meer (26) en Wiltje van der Wal aan de Da Costastraat 18. Het kind kreeg de naam Jan.

Bij alle aangiftes waren Hendrik van Beek (30) uit Ouderamstel en Pieter van Dongen (38) uit Amsterdam als ambtenaren getuige.

Op 10 maart 1926 trouwden in Amsterdam:

• Jacob Hertz, 52 jaar, slager uit Elburg, weduwnaar van Hanna van der Kaars, zoon van Hartog Levie Hertz en Lentje Cohen
• Betje Leek, 47 jaar uit Groningen, dochter van Benjamin Leek en Ettie Isak Nort

Als getuigen waren aanwezig de broers van de bruid: Izak Leek (52) en Jozef Leek (44).

Ook trouwden die dag:

• Jan van der Meer, 26 jaar, werkman uit Amsterdam, zoon van Romke van der Meer en Hiltje van der Wal uit Leeuwarden
• Wipkje Robijn, 18 jaar uit Bergum, dochter van Fokke Alderts Robijn en de overleden Geertje Wenselaar

De bruidegom erkende met toestemming van de bruid hun kind Hiltje Robijn, geboren op 17 februari 1926 in Amsterdam. Als getuigen waren aanwezig Hendrik Jan te Ielle en Henricus Josephus Aloysius Meiners, beiden 34 jaar.

Dit huwelijk werd later ontbonden door echtscheiding, uitgesproken op 18 april 1946 door de rechtbank in Amsterdam.

Dit zijn 2 huwelijksaktes uit Amsterdam:

1. Op 22 november 1928 trouwden Arie Kalff (25 jaar, kantoorbediende) en Johanna Antonia Meij (25 jaar). De ouders van de bruidegom waren Paulus Kalff (53 jaar, winkelier) en Jannetje van Nieuwenhuizen (53 jaar). De ouders van de bruid waren George Frederik Johan Meij (handelaar) en de overleden Helena Elisabeth Oorbals. Getuigen waren Jan Jacob Pieter Kallewasse (24 jaar, kantoorbediende) en Jan Paulus Kalff (22 jaar, kantoorbediende).

2. Op 28 november 1928 trouwden Bart van der Meer (27 jaar, colporteur, geboren in Leeuwarden) en Gerarda Maria van Zijl (17 jaar). De ouders van de bruidegom waren Romke van der Meer (56 jaar, venter) en Hiltje van der Wal (61 jaar). De ouders van de bruid waren Johannes van Zijl (56 jaar, schuitenvoerder) en Petronella Blijleven (46 jaar). Getuigen waren Pieter Korf (79 jaar, werkman) en Hermanus Bagmeijer (55 jaar, werkman). De moeder van de bruidegom kon niet schrijven.

De aangever vertelt dat hij aan een man vroeg wat er aan de hand was. Die man antwoordde dat zijn vrouw de aangever op woensdag door een kapot raam in de kamer had gezien. De man voegde toe dat zijn vrouw zich beter had kunnen bevuilen dan door zijn raam te gluren. Fix vroeg de aangever om zijn stropdas om te doen. Nadat dit gebeurd was, ging Fix met de aangever naar beneden in het woonhuis en vertrok daarna met de ordonnantiepachter naar Stellenbosch. Tot slot verklaart de aangever dat Tip ongeveer 6 weken geleden tegen hem had gezegd dat de schoonvader van de aangever de wijn had opgedronken. Deze wijn was bedoeld voor Fix wanneer de aangever en zijn vrouw uit rijden gingen. Daarom gaf de aangever de wijn later rechtstreeks aan Fix. De verklaring is afgelegd in het Kasteel de Goede Hoop in aanwezigheid van klerken Johann Adolph Kuurl en Nicolaas Cruijwagen als getuigen. De verklaring is ondertekend door de aangever en secretaris C.L. Neethling.

Gersson was naar de kombuis gerend en had tegen zijn moeder Rachel, een bastaard Hottentotse vrouw, gezegd dat Africa flauw was gevallen na een kleine klap. Hij vroeg haar om azijn te brengen. Gersson had niet de bedoeling gehad om iemand te doden.

Bij het medisch onderzoek van Africa werd gevonden:

• Gestold bloed onder de rechterkant van het achterhoofd
• Hersenschade door een harde klap

Door de dronkenschap van Persson, Jeptha Fortuijn Januarij en Piet Maccau kon er geen duidelijkheid worden verkregen over de zaak. Uit het verslag van Booijen bleek dat er zowel een draagstok als een speer bij Africa hadden gelegen. Het verhaal van de dronken Jeptha was daarom niet betrouwbaar. Hij kon door zijn dronkenschap niet goed hebben opgelet bij het begin en verloop van de ruzie.

De knecht van Booysen vertelt dat hij bij een wagen stond toen de slaven January en Fortuyn samen met Jeptha hun voeten aan het wassen waren. De slaaf Hector riep hen om te helpen bij het inspannen van een os die uit het juk was geraakt. Nadat ze hadden geholpen, gaf Hector hen een glaasje brandewijn uit een grote kan. Daarna vroeg Hector aan de knecht om zijn stiefvader Africa, die samenwoont met de moeder van de knecht, te gaan halen. Africa ging toen meteen mee naar de wagen.

Terwijl de verteller en zijn vrouw aan tafel zaten, kwam een slaaf genaamd Jeptha binnen die voor de verteller in de wijngaard werkte en eigendom was van Jan Theron. Hij ging naar de keuken waar hij de slaaf Augustus wakker maakte en hem vertelde dat Afnea was doodgeslagen door Gerssen. Augustus ging dit melden aan de vrouw van de verteller. De verteller, die geschrokken was omdat hij niks van een ruzie had gehoord, ging met een kaars naar buiten. Hij vond Africa dood op de grond liggen, een paar stappen van de deur van het slavenhuis. Daarnaast zat iemand op de grond. De verteller dacht dat deze persoon gewond was en bekeek hem met de kaars. Het bleek een zwaar dronken Khoikhoi te zijn die bij burger Pieter Blignault hoorde. De verteller wist niet wanneer of hoe deze Khoikhoi, genaamd Piet, op zijn erf was gekomen.

De Gersson, een bastaard-Hottentot van ongeveer 17 jaar oud, legde een verklaring af voor de Raad van Justitie. Dit deed hij op verzoek van secretaris Abraham Faecre uit Stellenbosch, die tijdelijk de functie van landdrost waarnam. Gersson verklaarde dat hij ongeveer 6 weken geleden op een vrijdagavond bij de woonplaats van landbouwer Bovij Booijsen aan de Paarel was. Toen het donker werd, was hij daar samen met de slaaf Jeptha, die eigendom was van landbouwer Jan Theron. Een ossenwagen van landbouwer Daniel Zourdaan was ook ter plaatse aangekomen.

De schrijver legt uit dat niet alle moordenaars de doodstraf moeten krijgen. Dit is niet alleen een onweerlegbaar feit, maar dit komt ook overeen met zowel de wetten van God als de regels van alle beschaafde landen. Dit was zelfs al geregeld in de joodse wetgeving. De schrijver stelt voor dat de Hottentotslaaf Gerstjant onder de groep valt van ongelukkige moordenaars die men weliswaar straf moet geven, maar niet de traditionele straf op moord.

De vrouw vertelt dat Ontong niet naar haar luisterde. Ze had hem geroepen om water te halen terwijl er een volle emmer in de winkel stond. Na meerdere keren roepen bracht hij uiteindelijk het water, maar ging daarna meteen terug naar de winkel.

Later moesten twee slavinnen, een oude jongen en Ontong het lichaam van haar overleden man op een draagbaar naar het woonhuis dragen. Ontong, die achteraan liep, liet de draagbaar vallen zodra ze net over de drempel waren. Hij draaide zich om en ging weg. De vrouw moest zelf bijspringen om het lichaam verder het huis in te dragen.

Toen later op de middag de rechter met zijn raadsleden bij de vrouw langskwam, deed ze haar beklag over Ontong.