Browse transcripts » National Archives / Archives South Holland

archive access 1.04.02, inventory number 3704, page 28

43
Hier op het Hoofd Comptoir aan het kasteel Rotterdam kan men
nog altoos een wakend dog genoeg houden op de handelingen
der Boeginesen, Makassaren en mindere Landwaarts in om
de Noord gelegene vorsten, bijzsonder als men eerst regt zal weten
hoe verre de bepaling van deze vrije vaart in de Oostersche
zien zig strekt, en zulks zoude de Residenten van Boelecomba
en Bonthain item Saleijer, alwaar zij niets anders als wat
verversching kunnen opdoen en alwaar onze bezetting legt,
ook ten scherpsten moeten worden gelast.
Egter oordeel jk voor het allernoodzakelijkste zal men iets
met vrugt kunnen doen, dat dit Gouvernement boven dien en
zo zal het op Amboina, Banda en Ternaten ook wel die=
„nen te zijn, vrij wat versterkt wierde met Militairen en
zevarende, want zonder magt van Europeschen is het onmogelijk
den Jnlander, bijzonder hier op Celebes, in bedwang te houden en
de kontracten te doen observeeren. zij zijn van aart wispeltu„
„rig, vol intriques, en haken gedurig na veranderingen en dan
zoude men op ene eens voor al bekomene zeer nodige qualifi-
„catie aan de Eerste die zig met de Engelsche te buiten ging
direct zodanig een Exempal kunnen statueren dat de anderen de
lust niet zouden hebben om zulks te proberen.
De in anno 1773 door de Engelsche ondernomene, naderhand
volbragte dog hun pwalijk opgebroken onderhandelingen met die van
Laastelijk kan jk niet voorbij in deze onder Correctie van het
Hoog wijzer gevoelen uwer Hoog Edelhedens aan te merken dat het
mijns geringe bedunken nu in dezen tijd niet ongeraden zoude
zijn, het zij door kontracten of anderzints te beletten het
nestelen der Engelsche op Salemparrang, bij 'skomp„s kaart
bekend onder de naam van Lombok, dat nu denkelijk
haar zoeken zal zijn, nadien zij, gelijk uw Hoog Edelhedens
bekend is, reeds in anno 1781 aanzoek tot vriendschap bij die
vorst hebben gedaan. want schoon het bevorens om der sum„
„bauwaresen wille onze zaak niet was om met haar te kon=
„tracteeren, zo zijn na mijn geringe gedagten de tijden tans hier
omtrend door het vergunnen der meermelde vrije vaart in
de Oostersche zeen aan de Engelsche veranderd, want de En=
„gelsche zoude, ons hier in de loef afstekende, niet alleen
aanstonds een kostelijke spijskamer bekomen, maar ook aller„
tollok wegens bo lanbangan en de waarschijnlijkheid dat de
Franschen omstreeks anno 1778. ook specerij-planten van
Maba en pattanie hebben gehaald zal niet nodig zijn hier op
te halen, dewijl de Heer Ternaats Gouverneur bornabe ale van
nader bij daar over vrij beter dan jk van verre zal kunnen oordelen,
en zo zullen ook de andere Heeren Gouverneurs op Amboina in
Banda omtrend het gene verder van hun depart is, kunnen doen.
Hollok
=hande
@