Browse transcripts » National Archives / Archives South Hollandarchive access 1.04.02, inventory number 1867, page 645
Summary (also from the next page)
On May 18, 1715, helmsman Godfried Iansz brought several Butonese people to Makassar on the vessel Casuaris from Lomahala. One of them, Tjadij (also known as Lande) from the village of Herewolio in Buton, made a statement through Company interpreter Jacob Brugman. About 5 months before the Butonese gugugu's departure to Batavia, Tjadij worked as a helmsman with 8 other Butonese sailors. They borrowed a vessel from a Butonese person named Lasoegigen and sailed from Buton to Dima with white textiles to trade for salt.
After trading in Dima, they returned to Buton to sell their salt. There, a Kaidupa captain named Anachoda Soemara asked Tjadij if he would sail to Kaidupa in his prau pankor (a boat 8 fathoms long and 2 fathoms wide) to trade paddy rice. Tjadij agreed and departed with:
- Anachoda Soemara and his son Ladauwa
- Three Kaidupa men: Lakoeloela, Lakaloempa (boatswain), and Laboelela
- Three Butonese men: Lamboeli, Lamoeli, and Laboelela
They left two months after the western winds started in the past western season. Upon reaching Kaidupa, they found 2 Birase and 2 Bugis vessels already trading paddy rice there. Unable to sell their rice at the desired price, they decided to stay throughout the western monsoon. At the start of the eastern monsoon, hearing that paddy rice was being harvested in Holoop, they agreed to Anachoda Soemara's suggestion to sail there to try selling their rice.
Transcription
Van Maccassar den 18„en Maij 1715.
Doutonders die door den stuurm:
Godfried Iansz: per de patsjall:e
d' Casuaris van Lomahala
op den 7=en deser alhier aangebragt sijn
1„e Tjadij /:alias :/ Lande uijt de negorij herewolio gele„
„gen op bouton verklaard door vertaling van 's Comp:s gesw: tolk
Iacob Brugman dat nu ontrent 5: maanden voor het ver„
„trek van den boutonschen goegoegoe nae Batavia, hij in
qualiteijt als stuurman met 8: boetonders sulx tesamen
9: coppen, per een geleend vaartuijg van een boetonder
Lasoegigen=t, met een kleen negotietje bestaende in witte
Lijwaten van bouton na Dima vertrocken is, en dat aldaer
g'arriveert zijnde mitsgrs: gem: Lijwaten tegens zout
verhuijlt hebbende, van daar weder de steven na boutongewend
hadde, alwaar eenige tijd besig zijnde, om hun mede ge„
„bragte zout aan de man te helpen, soo gebeurden't dat se„
„ker Anachoda soemara, sijnde een Caijdoeper hem Tsja„
„daij aangesproken, en gevraagt heeft, of hij genegen was
met sijn vaartuijg, wesende een praeuw Pankor, lang
8: en wijd 2: vadems, na Caijdoepa, een togt te doen, onder
het seggen, dat de padij aldaar getrocken soude wesen, welke
aanhoeking door hem, dan ook g'amplecteerd zijnde, is
hij relatant als stuurman met gem=t Anachoda Soemara,
sijn soon Ladauwa, en nog drie Caijdoepers, met namen
Lakoeloela, Lakaloempa, bootsman, Laboelela, nevens
nog drie boutonders gen=t Lamboeli, lamoeli, en laboelela,
van bouton, twee maanden na dat de weste winden, jn't laast
gepasseerde wester saijsoen gewaeijd hadde, met een Lading
sadij nae Caijdoepa vertrocken, dat aldaar aangekomen en
sijnde, gevonden hadde 2: birase, en 2: bougineese vaart:
die met Padij geladen aldaar ter negotie gekomen wae„
„ren, sulx dat sijlieden hun medegebragte padij niet na
de begeerde prijs omsetten konnende geresolveerd hadde,
de geheele wester mousson aldaar te blijven leggen, en dat
met 't begin van de gepasseerde Oostermoussou te verstaan
gekregen hebbende, dat op holoop de padij getrocken was,
met den anderen op het voorslag van den anachoda soe„
„mara, goedgevonden hadde om derwaarts te vertrecken,
endes doenlijk zijnde, daar teplaatse hun padij te
verkopen
Doutonders die door den stuurm:
Godfried Iansz: per de patsjall:e
d' Casuaris van Lomahala
op den 7=en deser alhier aangebragt sijn
1„e Tjadij /:alias :/ Lande uijt de negorij herewolio gele„
„gen op bouton verklaard door vertaling van 's Comp:s gesw: tolk
Iacob Brugman dat nu ontrent 5: maanden voor het ver„
„trek van den boutonschen goegoegoe nae Batavia, hij in
qualiteijt als stuurman met 8: boetonders sulx tesamen
9: coppen, per een geleend vaartuijg van een boetonder
Lasoegigen=t, met een kleen negotietje bestaende in witte
Lijwaten van bouton na Dima vertrocken is, en dat aldaer
g'arriveert zijnde mitsgrs: gem: Lijwaten tegens zout
verhuijlt hebbende, van daar weder de steven na boutongewend
hadde, alwaar eenige tijd besig zijnde, om hun mede ge„
„bragte zout aan de man te helpen, soo gebeurden't dat se„
„ker Anachoda soemara, sijnde een Caijdoeper hem Tsja„
„daij aangesproken, en gevraagt heeft, of hij genegen was
met sijn vaartuijg, wesende een praeuw Pankor, lang
8: en wijd 2: vadems, na Caijdoepa, een togt te doen, onder
het seggen, dat de padij aldaar getrocken soude wesen, welke
aanhoeking door hem, dan ook g'amplecteerd zijnde, is
hij relatant als stuurman met gem=t Anachoda Soemara,
sijn soon Ladauwa, en nog drie Caijdoepers, met namen
Lakoeloela, Lakaloempa, bootsman, Laboelela, nevens
nog drie boutonders gen=t Lamboeli, lamoeli, en laboelela,
van bouton, twee maanden na dat de weste winden, jn't laast
gepasseerde wester saijsoen gewaeijd hadde, met een Lading
sadij nae Caijdoepa vertrocken, dat aldaar aangekomen en
sijnde, gevonden hadde 2: birase, en 2: bougineese vaart:
die met Padij geladen aldaar ter negotie gekomen wae„
„ren, sulx dat sijlieden hun medegebragte padij niet na
de begeerde prijs omsetten konnende geresolveerd hadde,
de geheele wester mousson aldaar te blijven leggen, en dat
met 't begin van de gepasseerde Oostermoussou te verstaan
gekregen hebbende, dat op holoop de padij getrocken was,
met den anderen op het voorslag van den anachoda soe„
„mara, goedgevonden hadde om derwaarts te vertrecken,
endes doenlijk zijnde, daar teplaatse hun padij te
verkopen
Source citation
National Archives / Archives South Holland, archive number 1.04.02, Inventaris van het archief van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), 1602-1795 (1811), inventory number 1867, Heren Zeventien en kamer Amsterdam, INGEKOMEN STUKKEN UIT INDIË, Overgekomen brieven en papieren, Overgekomen brieven en papieren uit Indië aan de Heren XVII en de kamer Amsterdam, Overgekomen brieven en papieren uit Indië aan de Heren XVII en de kamer Amsterdam, 1716. FFFFFF. Tiende boek: Batavia's ingekomen brievenboek, deel I: Ambon, Banda, Ternate, Makassar, Timor
Scan + Transcription
Click on the image to enlarge it and see the transcription next to it
Artificial Intelligence (AI)
The transcription was made by computer via automatic handwriting recognition.
The summary is created by the computer based on a language model.
Both artificial intelligence tasks are not perfect, but often more than sufficient so that the historical document becomes understandable.
The summary is created by the computer based on a language model.
Both artificial intelligence tasks are not perfect, but often more than sufficient so that the historical document becomes understandable.