Blader door transcripties » Lokale Kronieken uit de Nederlanden 1500-1850

archieftoegang 1568_Gent_Vaer, pagina 58

Geef een samenvatting van deze transcriptie

Transcriptie

Ende die van Andtweerpen, ziende haer meshuus ende waer in dat zij haer jeghen de Majesteijt mesgrepen hadden, ende ziende dat Valenchiene inghenomen was ende met gharnisoene bezet, de principale upzetters ende ministers ghevanghen, dat die van tsHertoghenbossche begheerden ooc over te commen, ende Amstelredamme ende meer ander steden, diets veel ghemaect hadden, hebben de luus in dhoore ghehadt ende hebben de gouvernante ende haer Altese doen zegghen: zij wilden gheerne afstaen vander nieuwer predicatie, ooc gharnisoen innemen ende haer ghedraghen met die ander steden des landts; alleenlic dat men hare mesdaet zoude willen quijtschelden ende vergheven. Dwelc tHof alzoo niet en verstont, maer wilde de quaetwillighe ende ongheoorsame pugnieren naer tbevint vander zake, ende oorden stellen naer haer beliefte, ende alzoot alderbest behoren zoude.
Up den xxixen dach van maerte, zijnde Paeschavont, wart ten tune uutghelesen vanden Schepenhuse zeker edict up tfaict vander nieuwe religie; ende was daer naer, al Ghendt duere, met trompetslaghe, ter ghewonelicker plaetsen ghepublieert; inhaudende hoe dat die vander consistorie van Ghendt hadden ghemaect een confederaciemet de consistorie van Andtweerpen, Doornicke, Valenchiene, IJpre, Steeghers ende andere; ende hadden ghelt upghelicht om knechten an te nemen om haer te bescheermen ende rebelleren jeghens de Mt; overzulcx, was eene vande Ghendtsche ministers vander voornoemder religie ghereijst, met zeker consistorianten van Ghendt, in den Westcant, van waer den zelven minister gheboren was, ghenaemt meester Pieter Datenus; ende hadden daer ommestellijnghe ghedaen ende ghelt upghelicht; hadden ooc vergharijnghe ghehauden te Ghendt, in de Sterre up den Coorenaert, met besloten dueren, alwaer tghelt ghebrocht wart ende quitancie ghegheven, ende alzoo beschict naer Andtweerpen; dwelc de voornoemde te verandtwoorden stont jeghen de Coninclicke Mt ende zijnen hooghen Raet; ende dit al ter grooter droufheijt ende meshaghen vande ghoede paijsivele poorters der stadt van Ghendt; hadden ooc van hare consoorten ende medehulpers, die men heet diakens ofte alemoesseniers, wesende als die consistorie int ghetal van twaleven, haer vervoordert omme te ghane pennijnghen te lichten om den aermen ende om de fabrijcque van haren nieuwen tempel ende ghuekeercke, zonder consent, octroij ende wille vander Mt; met meer ander zwaericheden, die daer ghelesen waren, als ooc, onder andere, dat die ministers haer hadden vervoordert tsacrament vanden doopsel te administreren niet alleene den nieu gheboren kinderen vander stadt van Ghendt, maer ooc die van buten aldaer ghebrocht werden; bij den welcken men haer belaste hemlieden voorder daer af te verdraghen ende te cesseren van haer precicacie, up zeker penen; werden ooc de voornoemde ministers oft predicanten ghestelt up een ghelt, ende diese logierde up de doot, ende den ghuetempele wart up den zelven dach toeghesloten van Heere ende Wet.
Aldus es de predicacie vande ghuen oft Calvinisten ghecesseert, up den helighen Paeschdach, den xxxen in maerte xvclxvii, als zij ontrent Ghendt wel ix vulle maenden gheduert hadde.
Men zeijde dat de somme van pennijnghen, die de consistorien, van Vlaenderen alleene, meenden up te lichten, bedrouch wel vier hondert duijsent ghuldenen; waer af tachtste deel, dat was l duijsent ghuldenen, alreede upghelicht waren; ende dat zij daer mede zeker crijschknechten, ligghende ter langher straten, alve betalinghe deden; ende zouden vulle sault hebben wanneer men haer te weercke stelde. Maer dit quam de Gouvernante ter hoore, die heeft ze zelve anveert; ende aldus sloughen de ghues ooc faute.
Nochtans zeijde men, dat men up den Paeschdach, ende daer naer, vergharinghe ghewaer gheworden hadde ontrent een alf mijle van Ghendt, daer lieden van Ghendt ende Eecloo zouden ghecompareert zijn om te hooren predicken. Maer de mare was twijffelic, die daer af liep. Men zeijde ooc datter crijschknechten waren buten Sente Lievinspoorte ontrent der handt, een alf mijle van Ghendt; dat ooc eenen grooten hoop volcx uut Duijtschlandt Maximiliaen nederzant, die hij ghebezicht hadde in Hungharien jeghen de Turcken, wel tot hondert ende xliiij veendelen. In somma, dlandt was al in roere; maer (Godt lof) was veel beter den jeghenwoordighen tijt ende van min perijckels dan hij gheweest hadde.
De bovenghenoumde dijaken ofte aelmoesseniers vande ghuen waren ooc herde fijne mannen, als Lieven Brakelman, Martin Volckaert, Martin Dierkins, Claeijs De Zaleere, apotecaris an de Vischmaerct, ende Pieter De Bellemakere, Lievin Van den Wijnckele, brauwer in den Tenenpot, Adam Aijman, ende dierghelijcke. Maer hadden haer fijnicheijt qualic ghebesicht int faict vander religie ende verstooringhe vanden ghemeenen vrede, verweckende tot rechtveerdighen toorne die edel Coninclicke Majesteit. Want, alzoot een boos ende staut stick was de religie ende policie te veranderen, zonder al tquaet datter voorts uut zaude moghen ghesproten hebben (mits dat men sindert bevonden heeft, bij tortuere ende andersins, dat sommighe verleden hebben, dat zij niet alleen de gheestelicke zouden ghespoelgiert ende doot ghesmeten hebben, maer ooc ander eerlicke poorters ende poorterssen ofte gheghoedde catholijcke persoonen; zij meenden ooc zonder tvoetvolc wel iiijm peerden upghelicht thebben, eijst waer dat mer af zecht), alzoo wast ooc zeer eerghelistich ende boos dat zij haer poochden te steken jeghen haren natuerlicken prince ende souverainen heere, welcke twee voornoemde pointen voor Godt noch voor de weerelt verandtwoordelic zijn. Tjaghen ende tvlien was al dat zij meenden ende hoopten te boven te commen duer de adresse ende schoon lavuijt , die zij van sommighe groote heeren ende machtighe personaigen meenden te hebben, ende ten anderen duer de groote menichte vanden ghemeenen volcke die upgheroijt waren ende noch daghelicx worden duer dees nieuwe gheesten, diet alomme zeer vele maecten.
Dat vijfste boeck.
Cap. I.
Van drij veendelen knechten, die te Ghendt quamen, waeraf deerste duertrack ende die ander bleven; ende hoe die consistorianten ende ander ghuesen met hopen de vlucht namen; hoe die van Valenchiene verdruct waren; van eenen camp tusschen Bredenrode ende hertooch Herick; ende van disputacien ende werrijnghen onder tvolc.