Blader door transcripties » Nationaal Archief / Rijksarchief Zuid-Holland

archieftoegang 2.10.02, inventarisnummer 7, pagina 141

plantagie Catharina Sophia hebben het dus veron„
doenlijk gemaakt om zich proefondervindinglijk te
overtuigen, of de verwachtingen, die men van het ge„
,bruik van het appareil pneumatique a double effet
koestert, en waarop de berekeningen van den Heer
Lans grootendeels gebouwd zijn, zullen worden ver„
=wegenlijkt.
Om intusschen, op goede gronden, een oordeel te kein„
=nen vellen over de voordeelen, die het centralisatie stel:
„sel der suiker kulteeur op zich zelve aanbiedt, en
over de uitvoerbaarheid van dat Stelsel, heb ik, op
voorstel van den Heer Lans, bij Resolutie van den
22en. Maart 1845, No. 459, onder het voorzitterschap
van den Inspecteur van Nijverheid en Rultures, eene
Commissie benoemd, bestaande uit de voornaamste
Administrateuren, ten einde te onderzoeken in hoe ver
het geprojecteerde stelsel van administratie in de
kolonie Seeriname uitvoerbaar is en welke resultaten
daarvan zijn te verwachten in vergelijking met het
in de gemelde Kolonie bestaande stelsel van kultures.
het gevoelen van die Commissie zal Ulwe Excellentie
vermeld vinden in het afschrift van de door dezelve
gehoreden Noteelen, hetwelk deze, Sieb Loa. O. vergezelt;
komende hetzelve hoofdzakelijk hierop neder, dat er
geene questie kan bestaan omtrent de eitvoerbaarheid
van het geprojecteerde stelsel van centralisatie en dat
het geene tegenspraak lijdt, dat door de seeppressie van
den sabriek arbeid een derde gedeelte meer seukerriet
dan thans zal kunnen onderhouden worden.
Blijkens den sub Lt. S hierbijgevoegden Staat der
opbrengsten van de onderscheidene plantagien gedurende het
jaar 1843, zijn aan de suiker. en koffij plantagien ver„
=bonden een getal van 26676 slaven, die, in aanmerking
nemende de verligting van arbeid, welke het natuurlijk
gevolg zal zijn der centralisatie, een gelijk getal akkers
met sekerriet kunnen beplanten en onderhouden,
waarvan jaarlijks gemiddeld kunnen worden verkregen
53352 vaten seuker van 1200 ld ieder, welke tegen eenen
prijs van 4 100 per vat, gullen opleveren f 5, 335, 200
of nog ruim f 100. 000 meer dan bij mijne Nota van
26 November 1891 is opgegeven. Neemt men nu
hierbij in aanmerking, dat, welke dan ook de resultaten
Zullen zijn der toestellen van Derosne & Cail, zij in
allen gevalle meer product en betere kevaliteit zullen
opleveren, dan door de tegenwoordige methode van
fabricatie wordt verkregen, dan lijdt het geen twijfel,
dat de geldelijke resultaten van het centralisatie stelsel
reim schoots voldoende zullen zijn, om het emancipatie
ontwerp van den Heer Lans te kennen verwezenlijken,
Ik heb van het getal slaven, op de koffij en suiker„
plantagien werkzaam, niet afgetrokken de benoodigde
werklieden voor den fabriekarbeid, om dat de fabriek=
arbeidere zullen kunnen worden genomen ceit de
privé slaven, thans op de plantagien werkxaam en uit
de slaven, verbonden aan de houtgronden en aan
krijnende katoen plantagien.
Ten.